Wat is paardencoaching?

De vraag: Wat is paardencoaching?

Deze vraag komt vaak voorbij wanneer mensen mij op een verjaardag of bij gelegenheid vragen, én: Wat doe jij eigenlijk?

'Ik ben paardencoach'.

Dus jij coacht paarden?

Veel mensen denken in eerste instantie dat je paarden traint, 'Ik heb nog wel een paard dat wat coaching kan gebruiken'. Nee, paardencoaching is niet voor paarden. 'Oh, je geeft kinderen les op paarden'. Nee, het is voor iedereen vanaf 8 jaar en we rijden niet op de paarden. Andere reacties zijn dat mensen mij meteen onderbreken en hele verhalen vertellen over een familielid of kennis die ook paardencoach is of paardencoaching heeft gedaan. Ja, dat is ook een paardencoachmethode maar, dat is niet wat ik doe. Als ze dan nog luisteren en mij vragen; Hè? Hoe doe je dat dan? Dan vertel ik meer...

Door de tijd heen merk ik dat ik mijn antwoord op deze vraag steeds verder verfijn en aanpas, omdat de benaming ‘paardencoaching’ voor zoveel verwarring zorgt. Ik zie het als een mooie oefening om steeds opnieuw op een andere manier te vertellen wat ik doe. De beroepsnaam 'paardencoach' is ook gewoon een heel onhandige naam als je het met mij vraagt. Inmiddels zeg ik in deze situaties vaak niet meer dat ik paardencoach ben. Ik zeg nu: 'Ik ben coach'. Gewoon zoals het is.

Alleen nu paardencoaching bekender wordt, krijgen meer mensen ideeën bij wat het is. Voor mij genoeg redenen om een blog te wijden aan de vraag: Wat is paardencoaching?

Wat is paardencoaching volgens jou?

Voor deze blog heb ik ook om mij heen aan mensen gevraagd: Wat is paardencoaching volgens jou? Hierop kwamen leuke reacties.

Enkele reacties van mensen op de vraag: Wat is paardencoaching volgens jou?

• Het coachen van iemand door op zichzelf te reflecteren door middel van het werken met een paard.
• Coaching met een paard als hulpmiddel.
• Het coachen van paarden die stress ervaren of tegen problemen aan lopen.
• Je helpt paardeneigenaren met hun paarden.
• Je werkt met gehandicapten en mensen met een autismespectrumstoornis en paarden.

Kortom, de beelden die mensen hebben bij paardencoaching lopen erg uiteen. Hierin zie ik ook een trend: namelijk: Wanneer mensen iets weten over paardencoaching, de rol van het paard sterker terug komt dan het coachtraject. Gaat het om, burn-out coaching, loopbaancoaching, persoonlijke effectiviteit of zakelijke groei? Met name het spiegelen is iets wat veel mensen meteen benoemen. Niet gek, want een paard speelt ook een grote rol in paardencoaching en we verkopen onze coachmethode ook met het benoemen van onze samenwerking met paarden. Welke rol een paard kan spelen en bij Selah Coaching speelt bespreek ik in een volgend blog.

Om je een goed beeld te geven bij paardencoaching, laat ik je een klein beetje zien hoe paardencoaching door de jaren heen is ontstaan en wat coaching is. Dat is wat het tenslotte is. Gewoon coaching, maar dan heel praktisch.

Geschiedenis van paardencoaching

De samenwerking met paarden in de zorg voor mensen is begonnen 460 B.C. Althans, daarover vind ik de eerste berichten. Paarden helpen mensen dus al duizenden jaren. Zo nieuw is het niet zou je zeggen... In eerste instantie zien we dat de inzet van paarden in de zorg in Nederland vooral gericht is op gehandicapten of mensen met een autismespectrumstoornis, ASS. We zien deze doelgroepen vooral óp het paard rijden. In Nederland ook wel bekend als Paardrijden voor Gehandicapten en Therapeutisch Paardrijden. De Federatie Paardrijden Gehandicapten, FPG is in Nederland opgericht in 1967. Daar zijn door de jaren heen ook allerlei andere mooie methoden ontstaan zoals, huifbed-rijden. Via een Parelli Natural Horsemanship mocht ik dit een keer doen in Ede bij Manege Zonder Drempels. Dit was een geweldige, ontspannen, ervaring. Inmiddels bestaat FPG nu 34 jaar in Nederland. Dat is eigenlijk nog niet zo lang. Dit zegt dus ook al veel over paardencoaching dat nog veel jonger is. Daarnaast loopt Nederland vaak wat achter in nieuwe vormen van zorg; We zijn een 'behoudend' volk zou je kunnen zeggen. Eerst zien dan geloven.

Cultuurverschuiving door Natural Horsemanship

De afgelopen jaren is onze kijk op paarden enorm veranderd. Ik geloof ook dat Natural Horsemanship een katalysator is geweest in de ontwikkeling van nieuwe beroepen zoals; paardencoach. Natural Horsemanship is een methode die uit gaat van communicatie, begrip en psychologie in plaats van het technisch oplossen van problemen. Denk aan extra materialen of intimidatie. Door Natural Horsemanship leer je de lichaamstaal van paarden te lezen en paardengedrag te begrijpen. We ontdekten dat we eigenlijk maar heel weinig hoefden te doen om het paard bv. in beweging te krijgen, als we maar weten wat het paard motiveert. Zo zit er ook behoorlijke overlap tussen Natural Horsemanship en het werk als paardencoach. Het paard werd de afgelopen eeuw eerst ingezet als gebruiksmiddel (bv. vervoermiddel) daarna als sportmiddel, recreatie en nu als partners in therapie en coaching. Ook de manier van verzorgen van paarden verandert de laatste jaren. Zo zie je een verschuiving in het houden van paarden op stal naar 24/7 uitloopmogelijkheden. Bij Selah Coaching werken wij volgens de methode van Parelli Natural Horsemanship. Ook houden en verzorgen wij onze paarden zo natuurlijk mogelijk.

Ontwikkeling paardencoachmethoden

Lynn Thomas ontwikkelde een programma waarin paarden werden geïntegreerd in de geestelijke gezondheidszorg, terwijl ze als uitvoerend directeur van Aspen Ranch, een internaat voor adolescenten, werkzaam was. In 1999 was Lynn mede-oprichter van Eagala, Equine Assisted Growth and Learning Association. De Equine Assisted Growth and Learning Association, EAGALA is een van de eerst ontwikkelde modellen voor het samenwerken met paarden in therapie (Equine Assisted Psychotherapy, EAP). Doelgroepen lopen uit een van individuen, groepen of families die hulp zoeken bij gedrag-, relationele-, mentale-, en emotionele problemen. In deze methode wordt er niet op paarden gereden maar, werk je vanaf de grond. Een compleet andere vorm van de traditionele zorg en coaching dus. In de 21 jaar dat ze CEO was bouwde Lynn Eagala uit tot een toonaangevende wereldwijde organisatie en model op het gebied van geestelijke gezondheid in samenwerking met paarden. Hiermee beïnvloedde zij het toenemende bewustzijn en de geloofwaardigheid van deze benadering in de geestelijke gezondheidszorg. Lynn Thomas, creëerde met een team een nieuwe standaard. Ontwikkelde training en certificering voor het opnemen van paarden in psychotherapie.

Eagala is van grote invloed geweest op wat wij nu in Nederland kennen als paardencoaching of therapie met paarden. De afgelopen jaren is het aantal paardencoachopleidingen gegroeid. In veel van deze opleidingscentra zie je compenenten terug van het Eagala model. Er zijn veel mensen geinteresseerd in het beroep paardencoach. De deelnemers zijn vaak onder te verdelen in twee groepen. De ene groep heeft (jarenlange) ervaring in het werken met paarden, de andere groep komt uit de (gezondheids)zorg. Binnen deze groepen is weer onderscheid te maken in expertise zoals in ervaring met paarden. De ervaringen lopen uiteen tussen ervaringen als; wedstrijd rijden, het houden van eigen paarden aan huis, manege ruiters en natural horsemanship.

Wat is coaching?

Coaching met paarden is een krachtige coachvorm. Het werken met zo'n edel en groot dier heeft impact en maakt sneller iets in mensen los dan een één op één gesprek. Dit zorgt ervoor dat de lijn tussen coaching en therapie al snel wat dunner kan worden. Omdat het verschil tussen coaching en therapie voor veel mensen moeilijk te duiden is en wijd ik graag extra uit over uit coaching. Wikipedia omschrijft coaching als volgt:

- Coaching is de vorm van begeleiding die erop gericht is mensen in positieve zin te veranderen, uitgaande van gezonde mensen en een geloof in de veranderingsmogelijkheden die liggen besloten in de blijvende wisselwerking tussen inzicht en gedrag. Coaching is geworteld in de positieve psychologie en moet niet verward worden met counseling of therapie, begeleidingsvormen die erop gericht zijn mentale blokkades of psychische stagnatie te verhelpen. Coaching is een vorm van persoonlijke begeleiding op basis van een gelijkwaardige een-op-een-relatie. De gecoachte leert, de coach ondersteunt en begeleidt dit leerproces. Binnen het coachingstraject worden de doelen vooraf bepaald. Het doel van coaching is het vergroten van de persoonlijke effectiviteit en professionele bekwaamheid van de gecoachte. Coaching van groepen is ook mogelijk. De coach zoekt dan naar collectieve patronen in gedrag en denken in de groep.

Coaching kan een belangrijke preventieve werking^[2][3] hebben voor psychische klachten als depressie, burn-out of bore-out. Stagnatie in bekwaamheid en verdere ontwikkeling, worden immers als belangrijke bronnen van oorsprong van deze klachten beschouwd.^[4]

Coaching is dus een geweldige vorm van begeleiding en heeft een sterk preventieve insteek.

De benaming coach komt van coche (Frans voor auto). Een auto brengt iemand van A naar B. In Engeland kreeg daarom het besturen van een koets (een voertuig met paarden) de benaming: coaching. Coaching werd daarom gebruikt als aanduiding om iemand te gidsen van A naar B.

Paardencoaching een verzamelnaam

De benaming Paardencoach of Paardencoaching zegt niets over welke methode(n) een paardencoach gebruikt om mensen te coachen en hoe iemand paarden ziet en er mee samenwerkt. Als je een paardencoach zoekt zou ik je adviseren hier vooraf over te informeren.

De benaming paardencoach vertelt eigenlijk alleen dat een paardencoach coaching aanbiedt om mensen van A naar B te brengen en hierbij de kracht van paarden benut. Hoe een paardencoach samenwerkt met paarden in de coaching, dat vind je in de naam niet terug. Vaak is dit ook niet makkelijk want hoe betrek je een paarden in een coachmethode? Hoe pas je die twee krachtige puzzelstukken nu in elkaar? Hoe benut je de natuur van paarden? Er is al veel onderzoek gedaan naar het effect van paarden op mensen en andersom, maar is ook nog veel te onderzoeken. Daarnaast zijn er nog niet zo veel bestaande modellen waarin dit praktisch aangereikt wordt. Hoe dan ook, mijn conclusie is, paardencoach of paardencoaching is een verzamelnaam.

Paardencoaching bij Selah Coaching

Paardencoaching bij Selah Coaching betekent fysiek samenwerken met paarden die getraind zijn volgens de Parelli Natural Horsemanship methode. We gebruiken diverse coachinstrumenten en coachen met name op persoonlijke effectiviteit, leiderschapsstijl, samenwerking en het versterken van vaardigheden. Onze doelgroepen komen uit de intensieve zorg of komen ter voorbereiding, werken aan re-integratie richting arbeid (1e en 2e spoor), zijn klaar met praten of willen werken aan persoonlijke ontwikkeling.

In een voortraject bepalen we samen de leer-/ontwikkeldoelen. We evalueren per sessie hoe het in je dagelijkse leven gaat. Bespreken wat goed gaat en waar je tegenaan liep. Daarna krijg je bij de paarden uitleg en instructies. Je gaat, naast het paard, aan de slag met een reeks van terugkerende patronen en activiteiten. Je hebt het paard gedurende de activiteiten via een touw vast. Tijdens deze activiteiten coach ik je letterlijk met het paard van A naar B . Tijdens de activiteiten wordt je uitgedaagt om uit je comfortzone te stappen. We bespreken hoe het doen van de activiteiten gaat, wat goed gaat, wat niet en hoe je het zou willen verbeteren. Na de sessie bespreken we wat je hebt gedaan, wat je hebt geleerd en in welke situaties je dit in de tussenliggende periode kunt gebruiken/oefenen. We maken het geleerde samen praktisch en toepasbaar in je dagelijkse leven.

De therapiesessies zien er anders uit. Het paard loopt tijdens deze sessies vaak los rond. Je hebt het paard dan ook niet vast.

Het paard reageert op wat jij doet. Het paard is voor mij in een sessie geen spiegel. Als jij je linkerhand opsteekt, steekt hij niet ook zijn linker hoef op. Een paard is een prooidier en beschikt daarmee over de kwaliteit om zich af te stemmen op zijn omgeving en veranderingen in zijn omgeving heel snel te detecteren. Zo overleeft hij. Hij reageert puur en zonder oordeel. Het is onze taak om het paard zich veilig te laten voelen en we mogen leren van zijn reacties als dit even niet lukt. Een mooi voorbeeld uit een sessie was een deelnemer die tijdens een activiteit ineens explodeerde, zijn armen in de lucht gooide en riep; ‘’ Het lukt niet!!’’. Het paard schrok en stoof achteruit. De deelnemer schrok vervolgens weer van het paard. “Wow!”. We bespraken wat er gebeurde. De deelnemer werd zich door deze situatie veel bewuster van het effect van zijn gedrag op zijn omgeving. Misschien heb je er nooit bij stilgestaan wat voor een invloed jij op je omgeving hebt in positieve en negatieve zin. Dan nodig ik je graag uit om dit samen te onderzoeken.

De paardencoaching kan per paardencoach verschillen

Hoe kies ik een paardencoach?

Als je op zoek bent naar een paardencoach, vraag dan eens door bij de beoogde coach. Vaak heeft een de paardencoach een specialisatie in mensen of paarden. Wat vind jij belangrijk? Vragen zijn bijvoorbeeld:

• Welke ervaring heeft de paardencoach in het leren begrijpen van paardengedrag, psychologie en lichaamstaal?
• Welke paardencoach-opleiding heb je gevolgd? Je kunt dan opzoeken of deze benadering bij jou past.
• Hoelang coach je al mensen? Welke opleiding/werkervaring heb je in het coachen van mensen?
• Hoe ziet de beroepsoefenaar het paard en past dit bij jou visie op de wereld en/of dieren?
• Een leuke en veelzeggende vraag is: Wat heb jij voor het laatst geleerd van je paarden?